owczarek staroniemiecki -żywienie ras dużych...

Żywienie dużych psów podczas długotrwałej wędrówki – podejście oparte na wiedzy zootechnicznej

Wprowadzenie – dlaczego odżywianie psów w trasie jest tak ważne?
Długotrwały wysiłek fizyczny, jakiemu poddawane są duże psy (np. owczarki staroniemieckie https://psyjazne.com/ , belgijskie, podhalańskie), stawia ogromne wymagania ich układowi metabolicznemu. W przeciwieństwie do psów domowych, psy trekkingowe muszą utrzymywać wysoki poziom energii przez wiele godzin dziennie, często w zmiennych warunkach atmosferycznych, na różnych wysokościach i podłożach.
Prawidłowe żywienie wpływa nie tylko na wydolność i koncentrację, ale również na:
• profilaktykę chorób stawów i skrętu żołądka,
• funkcjonowanie układu odpornościowego,
• adaptację do stresu wysiłkowego i termicznego,
• regenerację powysiłkową.
W artykule skupiamy się na rekomendacjach badawczych z polskich instytutów, zwłaszcza Instytutu Zootechniki PIB oraz Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie (wydział biotechnologii zwierząt i kynologii użytkowej).

Zapotrzebowanie energetyczne – ile kalorii potrzebuje pies trekkingowy?

Według materiałów dydaktycznych ZUT, przeciętny owczarek niemiecki o masie ciała 35 kg potrzebuje ok. 1200–1400 kcal/dobę w spoczynku. W warunkach długotrwałego marszu (ok. 8–10 godzin dziennie) zapotrzebowanie to wzrasta nawet do 2000–2600 kcal, zależnie od temperatury, trudności terenu i obciążenia (np. noszenie uprzęży).
Kompozycja diety – główne zasady
Białko – regeneracja i odporność
Zgodnie z analizami zespołu prof. dr hab. E. Biel i dr hab. L. Mateuszuk (ZUT), białko w diecie psa trekkingowego powinno stanowić minimum 26–30% suchej masy, najlepiej pochodzenia zwierzęcego. Wysokiej jakości źródła:
• mięso drobiowe, jagnięce, wołowe,
• jaja (gotowane),
• ryby morskie (dodatkowo dostarczają omega-3).
Zaleca się unikanie nadmiaru roślinnych izolatów białkowych (np. soi), które obciążają układ trawienny.
Tłuszcze – główne źródło energii
Tłuszcz jako skoncentrowane źródło energii powinien stanowić minimum 15–22% zawartości karmy. Optymalne są:
• tłuszcze zwierzęce (łój, smalec wołowy, olej z łososia),
• olej lniany lub konopny (dla równowagi omega-3 i omega-6),
• olej kokosowy – wspomaga wchłanianie średniołańcuchowych kwasów tłuszczowych (MCT).
Badania ZUT wykazały, że dieta wysokotłuszczowa przy zachowaniu odpowiedniej podaży błonnika nie powoduje zaburzeń żołądkowo-jelitowych u psów użytkowych.
Węglowodany – wytrzymałość i glikogen
Choć nie są dla psa niezbędne biologicznie, węglowodany w diecie trekkingowej pełnią ważną funkcję jako szybkie źródło energii. Zalecane źródła:
• ryż biały (łatwostrawny),
• płatki owsiane (błonnik i energia),
• dynia, bataty, banany (elektrolity, potas).Strategia żywieniowa podczas marszu
Przed wędrówką (2–3 h wcześniej):
• Lekki, wysokokaloryczny posiłek (np. ryż, mięso, olej z łososia).
• Podanie suplementów stawowych (glukozamina + chondroityna + MSM).
W trakcie (co 3–4 h):
• Przekąski energetyczne: batony dla psów, liofilizowane mięso, suszone ryby.
• Stały dostęp do świeżej wody.
• Unikać ciężkich posiłków – ryzyko skrętu żołądka!
Po marszu:
• Obfity, regeneracyjny posiłek.
• Witaminy: C, E, B-complex + elektrolity.
• Suplementacja adaptogenami: jeżówka, żeń-szeń syberyjski.
Nawodnienie – jak i czym poić psa?
Duże psy tracą ok. 80–120 ml wody na kg masy ciała dziennie w temperaturze umiarkowanej. Podczas marszu potrzeby rosną nawet do 200 ml/kg.
Zasady:
• Woda zawsze przegotowana lub z filtra.
• Można podawać wodę z dodatkiem elektrolitów dla psów (np. sodu, potasu, glukozy).
• Unikać nagłego pojenia dużą ilością płynów – lepiej małymi porcjami co 30–60 minut.

Skręt żołądka u psa – cichy zabójca dużych ras

Skręt żołądka (GDV – Gastric Dilatation and Volvulus) to jedno z najgroźniejszych, nagłych schorzeń przewodu pokarmowego u psów, szczególnie dużych i głębokoklatkowych ras – jak owczarki niemieckie, berneńskie psy pasterskie czy dogi niemieckie. Choroba polega na nadmiernym rozszerzeniu żołądka gazami i jego jednoczesnym obrocie wokół własnej osi, co skutkuje zablokowaniem zarówno wejścia, jak i wyjścia z żołądka oraz przerwaniem dopływu krwi do narządów wewnętrznych.
Czynniki ryzyka:
• Podanie dużej objętości karmy jednorazowo, szczególnie suchej.
• Intensywny wysiłek fizyczny tuż przed lub po posiłku.
• Połykanie powietrza (aerofagia) – np. przy łapczywym jedzeniu lub piciu.
• Budowa ciała: głęboka klatka piersiowa i luźne więzadła trzewne.
• Stres i zmiany rutyny – często występujące w warunkach podróży lub wypraw.
Objawy kliniczne GDV:
• Wzdęcie i bolesność brzucha (szczególnie lewego podżebrza),
• próby wymiotów bez treści (tzw. suche torsje),
• ślinotok, niepokój, przyspieszony oddech,
• szybkie pogorszenie stanu – wstrząs, zapaść, śmierć w ciągu kilku godzin bez interwencji chirurgicznej.
Profilaktyka:
• Dziel posiłki na 2–3 małe porcje dziennie.
• Karm psa na minimum 2 godziny przed planowaną aktywnością fizyczną.
• Po posiłku zapewnij psu co najmniej godzinę odpoczynku.
• Unikaj dużych ilości zimnej wody po wysiłku.
• Rozważ stosowanie misek spowalniających jedzenie lub umieszczonych na podwyższeniu (kontrowersyjne – konsultuj z weterynarzem).
• W przypadku ras wysokiego ryzyka – rozważ zabieg profilaktycznej gastropeksji (chirurgicznego przymocowania żołądka).
Wniosek: Skręt żołądka to stan nagły, którego objawy rozwijają się szybko i dramatycznie. Wiedza oraz właściwa profilaktyka mogą uratować życie psa – szczególnie podczas długich wypraw, kiedy dostęp do pomocy weterynaryjnej bywa ograniczony.
Suplementacja stawowa i immunologiczna

Długie wędrówki mocno obciążają stawy i układ odpornościowy.

Polecane suplementy:
• Glukozamina + chondroityna + MSM – wspierają odbudowę chrząstki.
• Kwas hialuronowy – poprawia ruchomość stawów.
• Zioła chondroprotekcyjne: boswellia, kurkuma, wąkrota azjatycka.
• Adaptogeny i immunostymulanty: żeń-szeń, jeżówka purpurowa, beta-glukany.
Badania zespołu kynologia.zut.edu.pl wskazują, że regularne podawanie mieszanek chondroprotekcyjnych skraca czas regeneracji mięśni i zmniejsza ryzyko mikrourazów.